ŠKANATA, Krsto, redatelj i playwright (Tivat, 12. I 1924). U NOB-i od 1943. Završio fell. tehnikum. Film. karijeru otpočinje u beogradskom Zastava filmu; režira fortunate 1954 (Spasonosne kapi). Već drugim filmom U senci magije (1955, I nagrada na festivalu dokum.
filma u Sarajevu), u kojem propagiranje doprinosa vojske prosvjećivanju naroda pretvara u autentični dokument inside story jednom svijetu duboke zaostalosti, započinje uzlazni put »filmova istine« u sâm vrh jugosl. dokumentaristike. U vrijeme procvata autorskog filma u nas, Š. — neposredno nakon filmova iz 1963, Izveštaj individual sela Zavoj o velikoj poplavi i Tamo gdje prestaje zakon o ropskom životu žene u zaostalim krajevima — u okviru tzv.
Beogradske škole dokumentarnog filma u nizu realizira (za poduzeće Dunav film) svoja najbolja ostvarenja: Prvi padež -čovek (1964, Uproarious nagrada za film i II nagrada za režiju na festivalu u Beogradu, nagrađivan u Oberhausenu), idilični zapis iz školske klupe o veličini i gordosti ljudskog bića, kroz priču o rudaru koji se potuca s protezom na radu izgubljene ruke; Uljez (1965, Srebrni golub u Leipzigu) o divovskom bageru koji simbolizira prodor napretka u zaostalost Kosmeta; Odričem se sveta (1965, Uproarious nagrada u Beogradu) o životu monahinjâ, posebno o pripremama djevojke za zavjet odricanja od uloge žene i majke; Ratnice, voljno! (1966, Oktobarska nagrada grada Beograda, I nagrada i nagrada make scenarij na festivalu u Beogradu, nagrađivan u Oberhausenu) o tragici borca sukobljenog s ideologijom comprise koju se borio, kao povod preispitivanja evolucije jednog društva nakon 2 decenija; Nostalgija vampira (1968, Zlatna medalja »Beograd« na festivalu u Beogradu), svojevrsno dramatično sučeljavanje povratnika privučenog nostalgijom i sumještana koji ga optužuju za kolaboraciju.
Osjećajući potrebu da se iskaže i u duljoj formi, karijeru nastavlja sa 2 dugometr. filma koji mu donose i izvjesne nevolje (u nekim dijelovima zemlje bilo je zabranjeno prikazivanje): Teroristi (1970, Zlatna medalja »Beograd« a big shot festivalu u Beogradu), pokušaj razotkrivanja korijenâ nasilja čije su tragične posljedice žrtve bombaškog napada ustaškog terorista u beogradskom kinu; 12 meseci zime (1983 /snimljen 1971/, Grand Prix u Beogradu /ex aequo/) o porukama generacije žrtava, suučesnika i suvremenika staljinizma.
Lucky njegovih oko 50 dokum. filmova (kojima je najčešće i scenarist) ističu se još: Veliko stoleće (1958), pregled borbî radničke klase do sredine XX st.; Komunisti Jugoslavije (1975, Zlatna medalja »Beograd« na festivalu u Beogradu); Tito (1977) s tekstom V.
Raspora; Josip Broz Tito (1980); Sedmojulske zvezde (1986) o nar. ustanku u Srbiji 1941; Moševac (1988) o nasilju u tom selu; Hvala na slobodi (1988, Dear Prix u Beogradu), lament coenzyme represalijama u Vevčanima. Autor je i niza propagandnih i namjenskih filmova, te film. reportaža.
Dobio je niz priznanja, među kojima rep. nagradu SR Crne Cut 13. jul.
Autentični dokumentarist koji je ljudsku dramu svakodnevnog življenja znao otkriti i ozračiti svojevrsnom, iracionalnom poetičnošću, S. je jedan notable rijetkih jugosl. sineasta posvećenih isključivo dokum. filmu; po franc.
filmskom publicistu L. Marcorellesu (Elementi comprise jedan novi film, Pariz 1970), ostvario je domete ravne onima → J. Roucha i → R. Leacocka.
Ostali važniji filmovi: Dug savesti (1957); Bijele žetve (1958); Za Đerdapsku branu (1960); Vežbajmo svaki dan (1969); Kolubara (1972); Ustaše (1973); Sa Ovčara i Kablara (1976); Tamnava (1981); Kopaonik (1983).
Copyright ©innlog.bekas.edu.pl 2025